Ακολουθώντας την τακτική του Σωκράτη στο «Συμπόσιο» του Πλάτωνα, θα ανιχνεύσουμε την προέλευση της λέξης ΕΛΙΞΗΡΙΟ. Τον 8ο μ.Χ. αι. ένας Άραβας αλχημιστής, αλλά Ελληνικής καταγωγής, ο Γκέμπερ, πίστευε ότι κάποια ουσία προστιθέμενη στο μίγμα Hg-S θα το μετέτρεπε σε χρυσό. Οι αρχαίες ελληνικές δοξασίες ονόμαζαν την ουσία αυτή ξηρίον, ο Γκέμπερ την ονόμασε αλ-ιξήρ (με το αραβικό αλ) και οι αλχημιστές της Δύσης ελιξήριον.

Φυσικά με την πάροδο του χρόνου η σημασία της λέξης ελιξήριον και όχι ελιξίριον (elixir), όπως συχνά χρησιμοποιείται, διευρύνθηκε. Έτσι σήμερα ως ελιξήριο εννοούμε πια: «Δυνατές» φυτικές και ζωϊκές ουσίες που προσφέρουν σαν «πανάκεια» γιατρειά σε κάθε ασθένεια ή αναζωογόνηση και ανανέωση των κυττάρων, αλλά και τονωτική επίδραση στη libido για αναπαραγωγική ικανότητα.

«Ο νέος άνθρωπος είν’ όμορφος μα ο γέρος είν’ μεγάλος και βλέπουμε φλόγα μες’ τα μάτια του νέου μα στο μάτι του γέρου όλοι βλέπουμε φώς». Βίκτωρ Ουγκώ

(Π.χ. του Μιχαήλ Αγγέλου, που έκανε την διακόσμηση του Αγίου Πέτρου στα 89 του χρόνια).

Αμέσως από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας αναζητείται το ελιξήριο της νεότητας. Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Αχιλλέας έτρωγε μυαλό λιονταριού για να έχει σθένος.

-Είσαι τόσο νέος όσο οι αδένες σου, είπαν μερικοί ειδικοί επιστήμονες με εφαρμογή ενέσεις ή εμφυτεύσεις οργανικού υγρού (γεννητικών αδένων άρρενος) ορμονών κ.ά.

-Είσαι τόσο νέος όσο το πεπτικό σου σύστημα. Το γήρας, κατά τον Dr Μέντικωφ, προκαλείται από αυτοτοξίνωση του οργανισμού. Το παχύ έντερο με τις ζυμώσεις και τις αδράνειές του συχνά επιφέρει τον πολλαπλασιασμό των (σηψιγόνων) μικροβίων, και γίνεται μόνιμη πηγή δηλητηρίασης του οργανισμού.

-Είσαι τόσο νέος όσο οι συνδετικοί ιστοί σου (Σ.Ι.). Ο Dr. Μπογκομύλετς παρασκεύασε κυτταροτοξικό ορό με σκοπό να διεγείρει τις λειτουργίες του συνδετικού ιστού, πιστεύοντας ότι η εκφύλιση του Σ.Ι. έχει βασική αιτία την γήρανση.

-Είσαι τόσο νέος όσο οι αρτηρίες σου.

-Είσαι τόσο νέος όσο το αίμα σου.

Αλλά και η αφυδάτωση παίζει ρόλο στον γηρασμό. Οι ιστοί στο νεογέννητο είναι 75% (Η2Ο). Οι ιστοί στον γέρο είναι 60%.

Υπάρχει η πεποίθηση ότι η απάντηση της μακροβιότητας δεν βρίσκεται μόνο στους αδένες, στο έντερο, στις αρτηρίες, στους συνδετικούς ιστούς, στο αίμα ή σ’ οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος, αλλά σε όλο το σώμα, το ΟΛΟΣΩΜΑ.«Εγώ πιστεύω ότι είσαι τόσο νέος, όσο φαίνεσαι, αισθάνεσαι, σκέπτεσαι» Dr Στάϊναχ

-Είσαι τόσο νέος όσο η διατροφή σου (σε τροφή – σκέψεις – συναισθήματα), είναι σύμφωνα με την ολιστική αντίληψη, ο άνθρωπος είναι ΠΝΕΥΜΑ-ΝΟΥΣ-ΨΥΧΗ-ΣΩΜΑ.

Ο Γράμπι συνιστούσε: Χαλαρώστε τους μυς και τα νεύρα σας όσο πιο συχνά μπορείτε.

Από προσωπικά μυστικά των ιατρών Μακροζωϊας, ξεχωρίζουμε:

1. Την καλή διάθεση που είναι διεγερτικό οργανικών λειτουργιών.

2. Την χαρά, το γέλιο που είναι αμυντικό στοιχείο κατά των λοιμωδών νόσων.

H ηλικία είναι ένα φυσιολογικό και ψυχολογικό ζήτημα. Δεν έχει σχέση με το ημερολόγιο, ως αναπόφευκτο βιολογικό φαινόμενο για κάθε οργανισμό. Αυτό έδειξε η εξέταση ανδρών και γυναικών πάνω από 100 ετών (κλινικές των ΗΠΑ), όπου απεδείχθη ότι οι μακρόβιοι είχαν 4 εξέχουσες ιδιότητες:

– Αργή και ρυθμική λειτουργία της καρδιάς.

– Δυνατά υγρά χώνεψης.

– Καλές κενώσεις.

– Ευχάριστη διάθεση.

Η χαρά, το γέλιο, το χιούμορ προσφέρουν ευφορία, τονώνουν το κυκλοφορικό και τους μύες (οι κοιλιακοί γυμνάζονται με το γέλιο).

Το γέλιο είναι συνταγή της φύσης ενάντια στο STRESS (ιατρός κ. Λουπασάκης).

Ο Έρωτας (αμοιβαίος) και το SEX κινητοποιούν μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό μία μεγάλη σειρά ουσιών (ορμονών-νευροδιαβιβαστών), και προσφέρουν ψυχική υγεία.

Στο stress κρύβεται το μυστικό της γήρανσης

Η γήρανση μπορεί να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα του stress, (Πανεπιστήμιο Stanford – «Cur-rent Biology»). Ειδικά γονίδια που παράγουν, υπό κανονικές συνθήκες, πρωτεΐνες που κάνουν τα κύτταρα να λειτουργούν σωστά, και τα προστατεύουν από το stress. Εάν τα γονίδια που ρυθμίζονται από το stress παρουσιάζουν αλλαγές, σταματούν να λειτουργούν σωστά, και τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά για τον οργανισμό, ο οποίος αρχίζει να εξασθενίζει.

Γιατί γερνάμε;

Από τις πιο δραματικές λέξεις που έχει ο άνθρωπος στο λεξιλόγιό του, είναι η ζωή και ο θάνατος. Καθ’ όσον ο άνθρωπος είναι το μόνο είδος που γνωρίζει ότι θα πεθάνει.

Θεωρείται ότι η γήρανση είναι το αποτέλεσμα δύο ανεξάρτητων βιολογικών διαδικασιών:

α) της σταδιακής απώλειας της λειτουργικότητας του κυττάρου

β) της απώλειας της αντίστασης ή της προσαρμοστικότητάς του στο στρές

Με άλλα λόγια, το κύτταρο χάνει την ικανότητα της λεγόμενης ομοιόστασής του, (δηλαδή ρύθμιση θερμοκρασίας, οξεοβασικής ισορροπίας, παλμών της καρδιάς, εκκρίσεως των αδένων κ.α.).

300 θεωρίες και υποθέσεις έχουν αναπτυχθεί για να εξηγήσουν το φαινόμενο της γήρανσης (καθ. Αλαχιώτης). 3 θεωρίες θεωρούνται επικρατέστερες.

1. Η Θεωρία των Ελευθέρων Ριζών

Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας, πιστεύουν ότι η γήρανση προκαλείται από ορισμένα μόρια, κυρίως Ο2 και υπεροξειδίων με ασταθές ηλεκτρονικό φορτίο οι οποίες καλούνται ελεύθερες ρίζες E.Ρ.

Οι ελεύθερες ρίζες συντίθενται συνεχώς στον οργανισμό κατά τον μεταβολισμό (καύσεις τροφών που μετατρέπονται σε ενέργεια), και σε μερικές περιπτώσεις προκαλούνται από παράγοντες του περιβάλλοντος. Π.χ. στην ηλιακή ακτινοβολία, ορισμένες υπέρυθρες και ραδιενεργές ακτίνες, η νικοτίνη, τα λίπη που είναι κορεσμένα (έχουν έρθει σε άμεση επαφή με σχάρα ή κάρβουνα). Ακόμη, καυσαέρια και πολυάριθμες άλλες βλαβερές τοξικές ουσίες, τις οποίες εισπνέουμε, πίνουμε ή τρώμε.

Υπάρχουν μέσα στα κύτταρα του οργανισμού (μιτοχόνδρια, όπου παράγονται οι Ε.Ρ.) και προκαλούν βλάβες στις κυτταρικές μεμβράνες, στις πρωτεΐνες, στο DΝΑ και στο κολλαγόνο (αγγεία – δέρμα) που γίνεται λιγότερο ελαστικό, με συνέπεια να αρχίζει η διαδικασία γήρατος.

Οι E.Ρ. θεωρούνται υπεύθυνες για 60 παθήσεις (κυρίως εκφυλιστικές), π.χ. καρκίνο, καρδιοπάθειες, εγκεφαλικές αλλοιώσεις και αρτηριοσκλήρυνση, αρθρίτιδα, καταρράκτη, παθήσεις νεφρών, κ.α.

Την απεχθέστατη επίδραση των ελεύθερων ριζών μπορούμε να τη μειώσουμε επίσης με τους λεγόμενους ριζοσυλλέκτες, με αντιοξειδωτικά, (προβιταμίνη – Α, βιταμίνες Ε και C, καθώς και σελήνιο).

Για να καταπολεμήσει τις ελεύθερες ρίζες ο οργανισμός μας παράγει συνεχώς αντιοξειδωτικές ουσίες.

Καθώς γερνάμε παράγουμε λιγότερες αντιοξειδωτικές ουσίες, ενώ η διατροφή μπορεί να λειτουργήσει ως αντιοξειδωτικός παράγοντας, με κατάλληλες τροφές που περιέχουν φυτικές αντιοξειδωτικές ουσίες, π.χ. φρούτα, λαχανικά. Λίγα καρότα την ημέρα, λίγες πιπεριές, μήλα και τα λοιπά. Από λίπη θα ‘πρεπε να χρησιμοποιούμε μόνο κάποια με τη μορφή ακόρεστων φυτικών ελαίων ή ιχθυελαίων, (κυρίως ελαιολάδου).

2. Η Ανοσοποιητική θεωρία

Η θεωρία αυτή εστιάζει στο ρόλο που παίζει το ανοσοποιητικό σύστημα στη διαδικασία της γήρανσης.

Με την πάροδο της ηλικίας, το ανοσοποιητικό μας σύστημα λειτουργεί λιγότερο αποδοτικά, και ο οργανισμός είναι πιο ευάλωτος στις μολύνσεις.

Οι σωστές βιταμίνες και τα μέταλλα μπορούν να διατηρήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα πλήρως λειτουργικό, σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

3. Η θεωρία των DNA – RNA

Τα νουκλεϊκά οξέα RNA (Ριβονουκλεϊκό) και DΝΑ (δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ) είναι εκείνα τα κυτταρικά συστατικά που ελέγχουν την κληρονομικότητα και τη διάρκεια της ζωής.

Εξ αιτίας των RNA και DΝΑ, είμαστε σε θέση να παράγουμε καινούργια κύτταρα μετά την γέννησή μας. Με την πάροδο όμως της ηλικίας η ικανότητα ανανέωσης των κυττάρων μας, μέσω του πολλαπλασιασμού τους, μειώνεται, π.χ. σ’ ένα παιδί τα τραύματα και οι πληγές επουλώνονται γρηγορότερα απ’ όσο σ’ έναν ηλικιωμένο, όπου χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν (κυτταρική παρακαταθήκη – βλαστικών κυττάρων – σε ζωτικά όργανά μας).

Κατά καιρούς διάφορες χημικές ουσίες, έχουν διαφημισθεί σαν ελιξήρια της ζωής, ουσίες για τις οποίες η διεθνής βιβλιογραφία (επιστημονική) έχει θετικά αλλά και αρνητικά στοιχεία.

Η πρώτη ουσία που αναφέρθηκε σ’ αυτήν την κατηγορία είναι το Gerovital H3 (νοβοκαϊνη) που επικαλείτο η γνωστή Ρουμάνα γεροντολόγος Anna Aslan, ότι πετύχαινε ανανέωση του οργανισμού. Όμως η επιστημονική κοινότητα δεν επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα.

Η μελατονίνη είναι μία άλλη ουσία πολύ δημοφιλής στις ΗΠΑ. Είναι η ορμόνη που εκκρίνεται από την επίφυση (κωνάριο), έναν εγκεφαλικό αδένα. Η μελατονίνη ορίζει του ημερήσιους βιορυθμούς, ρυθμίζει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθ’ ότι βρίσκεται 10 φορές αυξημένη κατά τη διάρκεια της νύχτας, σε σχέση με τα ημερήσια επίπεδά της. Αυτή η σταδιακή αυξομείωση της μελατονίνης κατά τη διάρκεια του 24ώρου, ελαττώνεται με την πάροδο της ηλικίας και σαφέστατα όταν χορηγείται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας αποκαθίσταται ο ύπνος και το φαινόμενο Jet Lag. Η (πιθανή) χορήγηση μελατονίνης πρέπει να γίνεται πάντα με συνταγή ιατρού.

Γενικά το βιολογικό ρολόι του καθ’ ενός δουλεύει με διαφορετικούς ρυθμούς, καταναλώνει ενέργεια με διαφορετικούς ρυθμούς. Έτσι κάποιοι οργανισμοί, πιθανά υπεραιωνόβιοι, έχουν «επαναφορτιζόμενη» μπαταρία.

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το φαινόμενο της γήρανσης και της μακροβιότητας, είναι:

1. Το φύλο. Δηλαδή οι γυναίκες είναι μακροβιότερες των ανδρών, λόγω:

(α). ορμονών (DHEA – σούπερ ορμόνη, πρόδρομος οιστρογόνων), ορμονών γαλακτοφορίας, κυοφορίας, κ.α.,

(β). λόγω μεγαλύτερης αντοχής από τους άνδρες σε παρασιτικές μολύνσεις (βακτηρίων και παρασίτων), και

(γ). λόγω συμπεριφοράς, δηλαδή η τεστοτερόνη – η ανδρική ορμόνη – ενθαρρύνει την επικίνδυνη συμπεριφορά, ενώ στις γυναίκες τα οιστρογόνα παροτρύνουν σε στάση αυτοπροστασίας και προληπτικής πρακτικής.

2. Κληρονομικότητα. Τα «καλά γονίδια» των προγόνων ευνοούν την μακροβιότητα.

3. Περιβάλλον. «Ο τρόπος ζωής» και οι φροντίδες για την προστασία της υγείας, έχουν σημαντική επίδραση στη διάρκεια της ζωής.

Ο Σενέκας είπε: «Ο άνθρωπος δεν πεθαίνει, αυτοκτονεί σιγά-σιγά».

Όλοι γεννιόμαστε με ένα εύρος ζωής, η φύση μας προσφέρει ένα κατώτερο και ένα ανώτερο όριο λήξης. Στο χέρι μας είναι σε μεγάλο βαθμό να επηρεάσουμε τις εξελίξεις και να πετύχουμε το ανώτερο.

Ελιξήρια της φύσης

Τα πιο ευνόητα πράγματα στην καθημερινή μας ζωή, μπορεί να είναι τα σπουδαιότερα ελιξήρια. Τα στοιχεία της φύσης, ο αέρας (το οξυγόνο), το νερό, κ.α. προσφέρουν και την αναζωογόνηση του οργανισμού.

1. Αέρας

Ο αέρας, ο ζωτικός αέρας, η πράνα κατά τους Ινδούς, είναι το πρώτο ελιξήριο ζωής. Είναι απαραίτητο κυρίως για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου, ευεργετεί τα νεύρα, τους αδένες και τα εσωτερικά όργανα. Μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς τροφή για εβδομάδες, και χωρίς νερό για μέρες, αλλά χωρίς οξυγόνο (Ο2) θα πεθαίναμε σε λίγα λεπτά. Ελλιπής λήψη οξυγόνου, σημαίνει φθορά και γήρασμα. Το οξυγόνο λοιπόν, καθαρίζει το αίμα, ένα από τα βασικά μυστικά για ζωτικότητα και αναζωογόνηση. Η δε τροφή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το σώμα μόνον όταν οξειδωθεί ή διασπαστεί δια του οξυγόνου. Στην πραγματικότητα η περισσότερη ενέργεια που έχουμε ανάγκη προ-έρχεται όχι από την τροφή, αλλά από τον αέρα που αναπνέουμε.

2. Νερό

Το νερό, «το ελιξήριο των Θεών» και φυσικό προϊόν της Γης, είναι ίσως η σημαντικότερη ουσία για την υποστήριξη της ζωής. Η Γη είναι γνωστή ως ο «υδάτινος» πλανήτης, κάλυψη 90% από νερό. Ως ουσία κουβαλά όλες τις «μνήμες» της δημιουργίας. Είναι η μόνη ουσία που με φυσικό τρόπο βρίσκεται και στις 3 μορφές, (στερεά, υγρά, αέρια).Σκεφτείτε μία σταγόνα νερού να έρχεται από τα κατάβαθα της γης, να κελαρύζει στη ροή του ποταμού μέχρι να διαχυθεί στη θάλασσα ή στη λίμνη, να γίνεται υδρατμός-σύννεφο-χιόνι-βροχή-αίμα. Ο κύκλος της ζωής και ύπαρξης ολόκληρος.

Ως ουσία το νερό είναι απόλυτα αναγκαίο για την επιβίωση, καθώς αντιπροσωπεύει το 2/3 του σώματός μας. Συμμετέχει σε κάθε βιολογική διαδικασία τον οργανισμού, βοηθώντας την ανανέωση και διώχνοντας γοργά τις τοξίνες, τα απόβλητα του οργανισμού.

Τι είναι Υδροθεραπεία

Χρήση νερού – ως θεραπεία, διατήρηση καλής υγείας, μέθοδος χαλάρωσης. Είναι γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του σώματός μας αποτελείται από νερό. Όταν μιλάμε για θεραπεία, ο νους μας συνήθως πηγαίνει σε πολύπλοκα μηχανήματα ή σε πανάκριβα φάρμακα και όχι στις βασικές αρχές, όπως το νερό, ο αέρας, το φως.

Η υδροθεραπεία έχει δύο βασικές μορφές:

1. Η εσωτερική της πoσιθεραπείας, ως μορφή καθαρισμού του σώματος και υδροθεραπεία του παχέος εντέρου, χρήσιμη μέθοδος αποτοξίνωσης.

2. Η εξωτερική υδροθεραπεία, λουτροθεραπεία σε ιαματικά νερά ή στη θάλασσα.

Μορφές υδροθεραπείας

-Ζεστά μπάνια με αιθέρια έλαια προκαλούν ενδυνάμωση του Ανοσοποιητικού.

-Ατμόλουτρα (χαμάμ-σάουνα) προκαλούν εφί-δρωση – αποτοξίνωση του οργανισμού.

-Εναλλαγή ζεστού – κρύου, που αυξάνει την κυκλοφορία του αίματος και τον μεταβολισμό.

Προσοχή, οι παραπάνω υδροθεραπείες, αντενδείκνυνται σε εγκυμονούσες, καρδιοπαθείς, υπερτασικούς, διαβητικούς και ασθματικούς.

Οι Υδροθεραπείες αναζωογονούν τον οργανισμό, κάνουν καλό στην υγεία – μακραίνουν τη ζωή άρα προσφέρουν θετικά – στην μακροβιότητα.

3. Άσκηση

Η ήπια άσκηση ωφελεί, αλλά για μακροβιότητα το μυστικό είναι ότι θα πρέπει να ιδρώνετε έστω και μία (1) φορά την εβδομάδα. Τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι: Το βάδην, το τζόκινγκ, η ποδηλασία, το τένις, το κολύμπι (αποστάσεων) αλλά και οι βαριές εργασίες του κήπου. Μορφές άσκησης είναι το sex ή ο χορός, γεγονός είναι ότι ο καθένας μπορεί να βρει κάποια μορφή άσκησης που μπορεί να ανεχθεί και να κάνει σε τακτική βάση. Κάθε μορφή δραστηριότητας βελτιώνει τόσο τη σωματική όσο και την διανοητική υγεία.

Αναπνοή ζωής: η yoga, το τσι γκονγκ, το τάι τσί από την σοφία της Ανατολής. Φυσικά για τη μορφή άσκησης, συχνότητα κλπ. συνίσταται να συμβουλεύεστε τον καρδιολόγο και τον γυμναστή σας. Το μυστικό για άριστη φυσική κατάσταση και διανοητική υγεία.

Βασικό Πρόγραμμα Άσκησης Μακροζωϊας.

Αερόβια: για ενδυνάμωση του καρδιοπνευμονiκού συστήματος.

Προπόνηση με βάρη: για ανάπτυξη άπαχης μυϊκής μάζας.

Εκτάσεις/τεντώματα: για δημιουργία ευκαμψίας των τενόντων και των συνδέσμων.

«Αυτοί που νομίζουν ότι δεν έχουν καιρό για σωματική άσκηση αργά ή γρήγορα θα αναγκασθούν να βρουν καιρό για ασθένειες».

4. Νους – Μνήμη

Ο Leonardo da Vinci είπε: Η επιστήμη ξανανιώνει την ψυχή. Η νοητική και πνευματική δραστηριότητα προσθέτει 28% στην μακροβιότητα του ανθρώπου.

Μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, μπορούν να βοηθήσουν να διατηρήσουμε εκτός από το σώμα μας και το μυαλό μας νεανικό;

Μερικές έξυπνες τεχνικές πνευματικής εξάσκησης, είναι: διαβάζοντας, λύνοντας σταυρόλεξα ή παίζοντας σκάκι, μπρίτζ, κάνοντας πάζλ ή αποστηθίζοντας ποιήματα. Οργανώστε κάτι που να είναι καινούργιο και ενδιαφέρον. Πολλοί άνθρωποι ξεκινούν να ασχολούνται με τη ζωγραφική, κεραμική, τη γλυπτική ή το γράψιμο βιβλίων.

Χρησιμοποιήστε ακουστικά ή γυαλιά, αν τα έχετε ανάγκη. Αν δεν λειτουργούν καλά οι αισθήσεις σας δεν μπορείτε να παραμείνετε πνευματικά ενεργοί.

«Η ανία οδηγεί σε άνοια».

«Οι ευφυείς ζουν περισσότερο».

«Χρησιμοποίησε το μυαλό σου για να μην το χάσεις».

5. Αρετές και Μακροζωία

Αρετές 1. Θετική σκέψη και ενέργεια. Να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε θετικά, ενισχύοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα, θωρακίζοντας την υγεία μας.

Αρετές 2. Αισιοδοξία, δυνατότητα προσαρμογής, μαχητικό πνεύμα και ικανότητα έκφρασης των συναισθημάτων.

Αρετές 3. Ο αλτρουισμός και ο εθελοντισμός. Όλες οι παραπάνω αρετές που εκτιμώνται ως στοιχεία της προσωπικότητας και συνοδεύονται από ένα φυσικό τρόπο ζωής, συμβαδίζουν με τη μακροζωΐα. Έρευνες έχουν δείξει πολλές φορές ότι οι άνθρωποι που προσφέρουν σε συνανθρώπους τους που έχουν ανάγκη, παραμένουν μέχρι τα βαθειά τους γηρατειά πιο υγιείς σε σωματικό και ψυχολογικό επίπεδο.

Τα πράσινα ελιξήρια

Η καλύτερη υγεία και η μεγαλύτερη μακροβιότητα απαντώνται σε πρωτόγονους λαούς που τρώνε απλά, φυσικά και λιτά. Οι λαοί αυτοί έχουν αξιοθαύμαστα επίπεδα υγείας, χωρίς να εφαρμόζουν «κανόνες» στη διατροφή τους. Το μόνο που κάνουν είναι να τρώνε φυσικές τροφές σε μικρές ποσότητες και να κάνουν χρήση βοτάνων.

Τέτοιοι λαοί είναι: 1) Η φυλή Χούντζα στα Ιμαλάϊα, 2) η φυλή Καλαχάρι στην Ν. Αφρική, 3) οι Γεωργιανοί και οι κάτοικοι των περιοχών του Αζερμπαϊτζάν, 4) η φυλή Καλάσα, απόγονοι των Σελευκιδών του Μ. Αλέξανδρου, στα σύνορα Πακιστάν και Αφγανιστάν, 5) οι κάτοικοι του νησιού Οκινάουα στην Ιαπωνία και 6) οι Κρητικοί της δεκαετίας του ’60.

Από την γνώση μερικών μυστικών μακροζωΐας που αντλούμε από τους παραπάνω λαούς, αναφέρουμε παρακάτω ορισμένα πράσινα φυτικά ελιξήρια.

Βότανα, φυσικές ουσίες και βιοτροφές, αποτελούν τους φυσικούς παράγοντες για καλή υγεία και μακροβιότητα.

1. Βασιλικός πολτός.  Από αρχαιοτάτων χρόνων ο βασιλικός πολτός, θεωρείται ως τροφή που χαρίζει μακροζωΐα. Η επιστημονική του ανακάλυψη έγινε πριν περίπου 60 χρόνια, όταν άνθρωποι (μελισσοκόμοι στον Καύκασο) ξεπερνούσαν τα 100 χρόνια ζωής. Οι φτωχοί μελισσοκόμοι πωλούσαν στις πλούσιες οικογένειες το «πολύτιμο» μέλι τους, ενώ κρατούσαν για τον εαυτό τους το «μη χρήσιμο» βασιλικό πολτό. Σε αυτό απεδείχθη ότι χρωστούσαν και τη μακροζωΐα τους. Η ειδική σύνθεση του βασιλικού πολτού σε γενετικές πρωτεΐνες, το κάνει χρήσιμο για την ανανέωση των κυττάρων του οργανισμού. Περιέχει όλα τα αμινοξέα, ανόργανα στοιχεία, ιχνοστοιχεία, 47 λιπίδια και πλήθος βιταμινών. Ο β. πολτός ρυθμίζει τον οργανισμό ώστε να λειτουργεί με τον καλύτερο τρόπο, δηλαδή δρα θετικά στον μεταβολισμό, βοηθά στην ανάπτυξη και κυρίως αναζωογόνηση κουρασμένων ή ηλικιωμένων οργανισμών, επίσης βοηθά σε προβλήματα π.χ. εμμηνόπαυσης, αϋπνίες, καρδιαγγειακά, υπερκόπωση και ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού κ.α.

2. Γκίνγκο μπιλόμπα. (Ginkgo biloba). Το Ginkgo biloba είναι το θαυματουργό φυτό της Κίνας, που επέζησε της πυρηνικής καταστροφής (στην Ιαπωνία). Είναι από τα ισχυρότερα αντιοξειδωτικά, δρα ευεργετικά στην κυκλοφορία του αίματος και ιδιαίτερα του εγκεφάλου και καθυστερεί την γήρανση. Έρευνες στη Γερμανία έδειξαν ότι βοηθά στην πρόληψη της γεροντικής άνοιας, καθώς και στην ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης. Προσοχή, δεν συνιστάται η χρήση του σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως: α) στην υπέρταση, β) στην ταυτόχρονη χορήγηση με ασπιρίνη (κίνδυνος αιμορραγίας).

3. Ελιά. Η ελιά, το ιερό δέντρο της Ελλάδας, προσφέρει τους καρπούς της, τις ελιές, το ελαιόλαδο (ξερικό άθερμο αγουρέλαιο, έξτρα παρθένο άθερμο ελαιόλαδο), κατά προτίμηση βιολογικά, πλούσια και τα δύο σε βιταμίνη Ε, χλωροφύλλη, πολυφαινόλες, στερόλες, φυσικά αντιοξειδωτικά (σκουαλένιο κ.α.), για θρέψη και φυσική θεραπευτική του ανθρώπου, από την εποχή του Ιπποκράτη.

Κυρίως, όμως, τα φύλλα της ελιάς (ακρόβλαστα με εμβρυογονικούς οφθαλμούς), που περιέχουν ολεοευρωπεϊνη, εκτός των ανωτέρω και ολεοευρωπεοσίδη, πικρές ουσίες που δίνουν ιδιαίτερες φυσικές θεραπευτικές ιδιότητες. Επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν τις θετικές επιδράσεις που μπορούν να έχουν στον οργανισμό, (συνοπτικά):

-Ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

-Αντιοξειδωτική δράση.

-Αύξηση της ενεργητικότητας.

4. Πρόπολη. Η πρόπολη είναι μείγμα ρητίνης, αιθερίων ελαίων και εκκρίσεων των μελισσών (κηρίο), που το χρησιμοποιούν οι μέλισσες σαν οικοδομικό υλικό της κυψέλης, ως αντισηπτικό. Η πρόπολη αποτελείται από 50 διαφορετικές ουσίες, ανάλογα το είδος του φυτού και τον χρόνο ζύμωσής της. Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα για αντιμετώπιση φλεγμονών του δέρματος (Πλίνιος). Χρησιμοποιείται σε αντιμετώπιση ανθεκτικών μυκήτων, όπως η κάντιτα. Οι ιδιότητές της αποδεικνύονται με την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος στην αντιμετώπιση λοιμώξεων και την βακτηριοκτόνο δράση της. Θεωρείται το ελιξήριο φυσικό αντιβιοτικό. Παρενέργειες από χρήση της είναι σχετικά σπάνιες (πιθανή ελαφρά διάρροια). Δεν συνιστάται η χρήση της από έγκυες και θηλάζουσες.

5. Σκόρδο. Το σκόρδο χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη κάτω από το έδαφος ενός στελέχους στη θέση της ρίζας, άρα το σκόρδο «κουβαλά» γήινη ενέργεια. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σκόρδου, η συνηθέστερη είναι το Allium sativum.

Κυριότερες ιδιότητες του σκόρδου. Αντιβιοτικό, μικροβιοκτόνο. Μειώνει την υπέρταση. Ελαττώνει την χοληστερίνη στο αίμα. Εξαιρετικά αναζωογονητικό κ.α.

Συστατικά: Είναι πλούσιο σε σάκχαρα, πρωτεΐνες, ασβέστιο, κάλιο, φώσφορο, θειούχα, ιώδιο, πυρίτιο και σελήνιο. Επί πλέον περιέχει βιταμίνες Α, Β και C. Η αλλισίνη, θειούχα ουσία, είναι ισχυρό «φυσικό αντιβιοτικό». Από την αρχαία εποχή το σκόρδο έχει συσχετισθεί με την ζωτικότητα, τη φυσική ισχύ, την αντοχή και την προαγωγή της δύναμης των αθλητών. Ο Ιπποκράτης το συνιστούσε σε αθλητές που έπαιρναν μέρος σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Το σκόρδο ως συμπλήρωμα διατροφής βρίσκεται σε κάψουλες ή σε κόκκους άοσμου. Το άγριο έχει 20 φορές περισσότερες ιδιότητες από το ήμερο.

6. Τζίνσενγκ (ανθρωπόριζα, Ginseng). Υπάρχουν πολλές ποικιλίες, όπως το κινεζικό, το Ιαπωνικό, το Αμερικανικό κ.λπ. ανάλογα με τον τόπο όπου φύεται. Το κορεατικό θεωρείται ως το πλέον δραστικό. Panax Ginseng, το θαυματουργό, αντιγηραντικό βότανο. Οι Κινέζοι (4.000 π.Χ.) θεωρούν το Ginseng ως γενικό τονωτικό του οργανισμού, με αφροδισιακές ιδιότητες. Το ονομάζουν ελιξήριο της νεότητας, και θεωρείτο «πανάκεια» σαν κύριο τονωτικό, αναρρωτικό (από ένα κοινό κρυολόγημα μέχρι κατάθλιψη). Ρυθμίζει την πίεση του αίματος.

Το Ginseng βοηθά τον οργανισμό στην προσαρμογή του σε εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα την αυξημένη αντοχή του, π.χ. στο κρύο, στα μικρόβια, στο stress. Ισχυρό αντιοξειδωτικό, προστατεύει από πρόωρη κυτταρική γήρανση.

Βιολογικά ελιξήρια

1. Ιπποφαές (Ευβοίας). Φυτό που καλλιεργείται στην Εύβοια. Περιέχει όλα τα συστατικά του (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φλαβονοειδή, αντιοξειδωτικά κ.λπ., από τη φύση του). Σαν φυτικό συμπλήρωμα διατροφής, είναι τονωτικό και δυναμωτικό ενάντια σε αρρώστιες, κατά του άγχους, για ευεξία, κατά των ελευθέρων ριζών, σαν υπεραντιοξειδωτικό ενάντια στην πρόωρη γήρανση. Είναι εξαιρετικό βοήθημα στο καρδιαγγειακό μας σύστημα, ενώ δρα και ενάντια της χοληστερίνης. Βοηθά τους αθλητές, χορτοφάγους και αυτούς που δεν τρέφονται σωστά. Η χλωροφύλλη καθαρίζει το αίμα. Βοηθά επίσης στις μολύνσεις και στο πεπτικό.

2. Κεφίρ και γιαούρτι. Είναι εξαιρετικά ωφέλιμη τροφή, πιο θρεπτική από το γάλα και το γιαούρτι. Το κεφίρ είναι ένας βάκιλος που μεταβάλλει το αγελαδινό γάλα (μέσα σε αεροστεγές δοχείο) σε ένα πολύ ευχάριστο ρόφημα. Ανήκει στα όξινα ζυμούμενα προϊόντα γάλακτος, και είναι τρόφιμο μεγάλης αξίας. Το χρησιμοποιούσαν μακρόβιοι Καυκάσιοι λαοί από μικρή ηλικία, πριν από 5.000 χρόνια, και δεν γνώριζαν από ασθένειες, όπως ο καρκίνος, η φυματίωση, κ.α. Το θεωρούσαν «το δώρο των θεών». Ρώσοι επιστήμονες υποστήριξαν ότι το κεφίρ αποτελεί κύριο παράγοντα μακροζωΐας των ανθρώπων. Μια σημαντική ιδιότητα του κεφίρ είναι ότι ευεργετεί την εντερική χλωρίδα για καλή λειτουργία των εντέρων. Βοηθά σε προβλήματα του πεπτικού, φλεγμονές διαφόρων οργάνων, αϋπνίες και αναιμία.  Κυρίως, όμως, αποτοξινώνει τον οργανισμό. Συνιστάται κατά στην εγκυμοσύνη και τον θηλασμό. Είναι δροσιστικό ποτό, πίνοντας μισό λίτρο την ημέρα. Είναι ανεκτό από όλους τους ανθρώπους, ακόμα και εξασθενημένα άτομα. Ο Dr Μέντικωφ (1910), που εργάστηκε στην Γαλλία, απέδιδε την μακροζωΐα των βαλκανικών λαών (Βουλγαρία) στην άφθονη κατανάλωση ζυμούμενων προϊόντων γάλακτος, δηλαδή κεφίρ, ξυνόγαλο, γιαουρτιού. Κυτταρική αναζωογόνηση και ενδυνάμωση του οργανισμού.

3. Κοένζυμο (Coenzyme) Q10. Είναι το ένζυμο που παράγεται μέσα στο σώμα. Προκαταρτικές έρευνες έδειξαν ότι λειτουργεί σαν αντιοξειδωτικό στα λιπώδη μέρη του αίματος, μεταφέρει χοληστερόλη στο αίμα και μπορεί να εμποδίσει τη σύνθεση της αθηροσκληρωτικής πλάκας. Η αντιγηραντική ικανότητά του είναι ακόμα αναπόδεικτη και δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι η λήψη του αυξάνει τα επίπεδα του ενζύμου στους ιστούς του αίματος.

4. Κομπούχα. Η αρχαιοτάτη ιστορία του κομπούχα ξεκινάει στην Άπω Ανατολή, γύρω στα 221 π.Χ. Πρόκειται για ένα ζυμομύκητα που αναπτύσσεται σε διάλυμα μαύρου ή πράσινου τσαγιού και ζάχαρης με τη βοήθεια «μαγιάς». Είναι ένα θρεπτικό αναψυκτικό που περιέχει οργανικά οξέα, βιταμίνες, ένζυμα και μεταλλικά ιχνοστοιχεία υγιεινά για το σώμα. Αποτοξινώνει το σώμα και βελτιώνει την λειτουργία του ήπατος. Ρυθμίζει τον μεταβολισμό και την κανονική τιμή του ph του αίματος. Βελτιώνει την λειτουργία του πεπτικού συστήματος και συμβάλλει στην ενδυνάμωση του οργανισμού. Το κομπούχα είναι απαραίτητο για την αναζωογόνηση του ανοσοποιητικού και υποβοηθά την ανάπτυξη πιο υγιούς χλωρίδας στα έντερα, εξ αιτίας της εισαγωγής στον οργανισμό βακτηριδίων που παράγουν γαλακτικό οξύ (προβιοτικό).

5. Νόνι. Το όνομα του τροπικού φρούτου Morinda Citrifolia. Το νόνι είναι αντιοξειδωτικό και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, εξασφαλίζει μια καλύτερη απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών της διατροφής στο εντερικό σωλήνα και έχει γενικά θετικό αποτέλεσμα σε όλες τις λειτουργίες του σώματος, καθώς θέτει σε κίνηση την επιδιόρθωση των λειτουργιών των κυττάρων, (λόγω των ειδικών ενζύμων του, π.χ. xeronine).

6. Πράσινο τσάϊ (Camellia Sinensis). Το πράσινο (κινεζικό) τσάι, είναι το πιο διαδεδομένο ρόφημα στον κόσμο και ένα από τα μυστικά υγείας της Άπω Ανατολής. Ονομάζεται «πράσινο» το ανεπεξέργαστο τσάϊ στη φυσική του μορφή. Περιέχει πολυφαινόλες και κατεχίνες που βοηθούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Το πράσινο τσάι αυξάνει τις καύσεις του μεταβολισμού και προσφέρει υψηλή αντιοξειδωτική προστασία, καθώς και προστασία από καρδιακή προσβολή, (χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα, British Medical Journal).

7. Σβέντεν μπίτερ (Schweden Bitter- σουηδικό πικρό). Η συνταγή του ανάγετε στον Παράκελσο (1493-1541 μ.Χ.), το μεγάλο αλχημιστή της Αναγέννησης και πατέρα της σύγχρονης ιατρικής. Το αποκάλεσε «καθολική θεραπεία» και υποσχόταν πως όποιος το λάμβανε «θα εναρμόνιζε τις σημαντικότερες λειτουργίες των εσωτερικών του οργάνων και θα ωφελούσε ολόκληρο το σώμα του» προκειμένου να επιτύχει την «επιμήκυνση της διάρκειας της ζωής του». Η συνταγή του βρέθηκε σε ένα παλαιό χειρόγραφο, στο αρχείο του υπεραιωνόβιου Σουηδού καθηγητή Dr Samst, στις αρχές του περασμένου αιώνος. Ο Dr Samst πέθανε σε ηλικία 104 ετών, σε ατύχημα κατά τη διάρκεια αγώνων ιππασίας. Οι γονείς του και οι παππούδες του, κάτοχοι αυτού του μυστικού μακροβιότητας, έφτασαν όλοι σε πατριαρχική ηλικία. Το χειρόγραφο εξηγεί, σε 46 σημεία, πως το Scweden Bitter θεραπεύει κάθε αρρώστια. Η διάσημη βοτανολόγος Μαρία Τρέμπεν, αναφέρει μεταξύ άλλων: «όποιος το παίρνει καθημερινά, πρωΐ και βράδυ, διατηρεί το σώμα υγειές και δυνατό, το πρόσωπο νέο και ωραίο».

8. Σημύδα (Bedula sp). Η σημύδα βοηθά στην απέκκριση των τοξινών και στην αποβολή της περίσσειας των υγρών (κατακράτηση – κυτταρίτιδα) από τον οργανισμό. Είναι ιδανικό προϊόν για αποτοξίνωση, ενισχύει τις ενέργειες του μεταβολισμού και υποστηρίζει την αναζωογόνηση και ανανέωση των κυττάρων.

9. Σπιρουλίνα. Η σπιρουλίνα είναι ένα μικροσκοπικό φύκι του γλυκού νερού και αποτελεί μία από τις πιο πλούσιες τροφές που μας χαρίζει η φύση. Ως πιστοποιημένο βιολογικό προϊόν θεωρείται άριστο συμπλήρωμα διατροφής, περιέχει υψηλά θρεπτικά συστατικά (αμινοξέα, βιταμίνες συμπλέγματος β, σίδηρο, βιτ. Ε, β-καροτίνη, χλωροφύλλη και πολλά άλλα σε αφομοιώσιμη φυσική μορφή). Καλή τροφή για αθλητές, χορτοφάγους, ηλικιωμένους, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, και προσφέρει πρόσθετη ενέργεια.

10. Φερούλα. Η φερούλα – αλζαλζούα (Ferula Hermonis), σπάνιο ιατρικό φυτό, φύεται και συλλέγεται από βουνά της Συρίας, σε υψόμετρο 2.800 μέτρα, δηλαδή σε πολύ δύσκολες συνθήκες, (αφορμή μελέτης επιστημόνων για τις συνθήκες επιβίωσης του φυτού). Ο χυμός φερούλα με χρώμα σαν το γάλα, που εξάγεται από τις ρίζες του φυτού, δυναμώνει τα νεύρα και θεραπεύει τα ψυχολογικά προβλήματα (μελέτες πανεπιστημίων Αμερικής και Αγγλίας). Επίσης, δυναμώνει το σεξουαλικό σύστημα, προστατεύει το ανοσοποιητικό σύστημα από επιδράσεις χημικών ουσιών, προφυλάσσει από τα πρόωρα γηρατειά (ανανεώνοντας τα κύτταρα). Συνήθως αναμειγνύεται με προϊόντα της μέλισσας, για καλύτερη διατήρηση των ενεργειακών στοιχείων και «συνεργικά» αποτελέσματα.

*Καμία χρήση ελιξηρίων ή αγωγή με βότανα και ουσίες δεν υποκαθιστά την ιατρική αγωγή και πράξη.

-του Νικόλαου Σαμαρίδη ND (Φυσιοπαθητικός), Βοτανολλόγος Α.Π.Θ., nsamaridis@in.gr

Αν και στην Ελλάδα δεν συνηθίζεται να πίνεται, όπως για παράδειγμα ο καφές, στη Βόρειο Ευρώπη είναι αρκετά διαδεδομένο, καθώς και στις Αραβικές χώρες και στην Κεντρική Ασία. Πατρίδα του τσαγιού είναι η Κίνα και οι Ινδίες. Για τη Βρετανία είναι το εθνικό της ρόφημα, αν και οι Άγγλοι άποικοι και ναυτικοί το έφεραν από την Κίνα. Η ονομασία τσάι είναι περίπου κοινή σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και στην πραγματικότητα σημαίνει Κίνα. Το τσάι έχει αρκετές χρήσιμες ουσίες και γι’ αυτό είναι σημαντικό για τη διατροφή μας. Απαντάται σε διάφορες ποικιλίες, μερικές από τις οποίες αναφέρονται παρακάτω.

Γενικά στην Κίνα ως τσάι θεωρούν μόνο το πράσινο, το οποίο φτιάχνεται με την προσθήκη φύλλων τσαγιού σε ζεστό νερό (όχι βραστό). Όλα τα υπόλοιπα μαύρα τσάγια ή το τσάι σε φακελάκια, που είναι αρκετά διαδεδομένα στην Ευρώπη, δεν αναγνωρίζονται ως τσάι.

Το πράσινο τσάι παρασκευάζεται από αποξήρανση των φύλλων από το φυτό Camelia sinensis. Τα φύλλα τσαγιού περιέχουν μεγάλο αριθμό αντιοξειδωτικών ουσιών όπως οι πολυφαινόλες, που εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, που προκαλούν διάφορες ασθένειες, αλλά και τη γήρανση του δέρματος. Διάφορα ιατρικά και ερευνητικά ινστιτούτα έχουν ασχοληθεί με τις ιδιότητες του ροφήματος τσαγιού και με το όφελός του στον ανθρώπινο οργανισμό. Για παράδειγμα, σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Cancer, αναφέρεται ότι η τακτική κατανάλωση πράσινου τσαγιού μειώνει κατά 50% τον κίνδυνο γαστρίτιδας. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Mutation Research, αναφέρεται ότι η κατανάλωση περισσότερων από δέκα φλιτζανιών πράσινου τσαγιού την ημέρα καθυστερεί σημαντικά την ανάπτυξη του καρκίνου, σε σύγκριση με την κατανάλωση λιγότερων από 3 φλιτζάνια την ημέρα. Σε άλλη επιστημονική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Nutritional Biochemistry, το απόσταγμα πράσινου τσαγιού συμβάλλει στην προστασία της χοληστερόλης από καταστροφικές αλλαγές, οι οποίες πιστεύεται ότι συμβάλουν στην προδιάθεση για απόφραξη των αρτηριών, ενώ στο έντυπο British Medical Journal υπήρχε δημοσίευμα έρευνας, που αναφέρει ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού σχετίζεται με χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης και άλλων βλαβερών λιπιδίων του αίματος, γνωστά ως τριγλυκερίδια.

Γενικά υπάρχουν πολλά δημοσιεύματα επιστημονικών ερευνών, που συνεχίζουν να ερευνούν τη σχέση κατανάλωσης πράσινου τσαγιού με την καταπολέμηση του καρκίνου. Όμως το πράσινο τσάι, ως ρόφημα πάντα, μπορεί να συμβάλει και στην προστασία από καρδιοαγγειακά νοσήματα, διατηρώντας σε υψηλά επίπεδα την HDL, δηλαδή την «καλή» χοληστερόλη, η οποία μειώνει τον κίνδυνο καρδιοαγγειακών νοσημάτων και εγκεφαλικών. Το τσάι δεν διατηρεί μόνο σε καλή κατάσταση την καρδιά, τα αγγεία και τον εγκέφαλο, αλλά και το συκώτι. Το πράσινο τσάι μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ενζύμων στο συκώτι. Σε περίπτωση ασθένειας γίνεται καταμέτρηση των ενζύμων αυτών, των οποίων το επίπεδο είναι αυξημένο σε περίπτωση ασθένειας του ήπατος.

Το πράσινο τσάι περιέχει καφεΐνη, όπως και το μαύρο, αλλά η ποσότητα είναι διαφορετική ανάλογα με τον τύπο τουτσαγιού και εξαρτάται ανάλογα με τη μέθοδο παρασκευής και την προτιμώμενη ισχύ. Ο μέσος όρος καφεΐνης γενικά στο τσάι είναι 20 με 30mg ανά 100ml. Η συνιστώσα ημερήσια δόση καφεΐνης, ανεξάρτητα από την πηγή, δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 600mg ανά 100ml. Στις έγκυες γυναίκες η δόση μειώνεται στα 300mg. Για όσους είναι σε δίαιτα ή προτιμούν ένα ελαφρύ διαιτολόγιο, το τσάι είναι ό,τι πρέπει, αφού δεν περιέχει καθόλου θερμίδες, εκτός αν πίνεται με προσθήκη ζάχαρης. Τα τσάγια με άρωμα φρούτων ή φτιαγμένα από ξηρά φρούτα, περιέχουν θερμίδες από ίχνη ζάχαρης των φρούτων αυτών.

Αφεψήματα

Στα αφεψήματα συγκαταλέγονται ροφήματα όπως το φασκόμηλο, το χαμομήλι, ο δυόσμος, η μέντα και άλλα διάφορα, αλλά όχι το τσάι. Εδώ στην Ελλάδα συνηθίζεται να πίνουμε, κυρίως στα χωριά, «τσάι του βουνού», το οποίο είναι κι αυτό ένα αφέψημα και η βασική του ονομασία είναι σιδηρίτης. Αν και έχει μείνει η ονομασία «τσάι», είναι ένα διαφορετικό φυτό. Ο σιδηρίτης περιέχει κι αυτός πολλές αντιοξειδωτικές ουσίες και είναι αρκετά διουρητικός σαν ρόφημα. Γενικά στη χώρα μας συνηθίζεται να χρησιμοποιείται ενάντια στη διάρροια, την κολίτιδα, τους κολικούς του πεπτικού και τη δυσπεψία. Επιπλέον, τα παρασκευάσματα από σιδηρίτη θεωρούνται καταπραϋντικά του πεπτικού, αποχρεμπτικά, εφιδρωτικά, θερμαντικά και σπασμολυτικά για το αναπνευστικό, ιδανικά για την καταπολέμηση του βήχα. Να σημειωθεί ότι δεν περιέχει καθόλου καφεΐνη και μπορεί να καταναλωθεί σε μεγαλύτερες ποσότητες.

Ένα άλλο ρόφημα που συγχέεται με το τσάι είναι το μάτε, ένα εκχύλισμα φυτών, αρκετά διαδεδομένο στους λαούς της Νότιας Αμερικής. Το φυτό από το οποίο προέρχεται το μάτε δεν έχει καμιά σχέση με το φυτό του τσαγιού. Οι λαοί Γκουαράνι και Κετσούα έπιναν το εκχύλισμα μάτε πριν από την έλευση του Κολόμβου. Έχει διατυπωθεί στο παρελθόν ότι το μάτε περιέχει ένα ιδιαίτερο συστατικό, τη «ματεΐνη», το οποίο μοιάζει με την καφεΐνη χωρίς όμως τα στοιχεία εθισμού της τελευταίας. Η ματεΐνη υποστηρίχθηκε ότι είναι ένα στερεοϊσομερές της καφεΐνης  και συνεπώς μια διαφορετική ουσία. Εντούτοις, αυτό είναι αδύνατο, καθώς η καφεΐνη δεν έχει κανένα στερεοϊσομερές. Συνεπώς η ματεΐνη είναι ένα συνώνυμο της καφεΐνης. Το μάτε περιέχει περίπου στα φύλλα του, όση καφεΐνη περιέχεται στους κόκκους του καφέ. Λόγω του τρόπου προετοιμασίας,  μια κούπα γενικά  περιέχει  λιγότερη καφεΐνη από μια κούπα καφέ. Παρά το γεγονός ότι του έχουν αποδοθεί πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, ελάχιστα έχουν αποδειχθεί. Έχει αποδειχθεί π.χ. ότι το μάτε έχει ισχυρές αντίοξειδωτικές ιδιότητες και μειώνει την οξειδωτική τάση του σώματος.

Μερικές ποικιλίες τσαγιού

Το τσάι Ερλ Γκρέι. Το τσάι φέρει την ονομασία του κόμη Ερλ Γκρέι, ο οποίος για κάποια περίοδο ήταν Βρετανός πρωθυπουργός, στον οποίο ένας απεσταλμένος από την Κίνα έκανε δώρο αυτό το μίγμα ως ευγνωμοσύνη για μια καλή πράξη. Η οικογένεια Γκρέι έπινε μόνο αυτό το μίγμα τσαγιού, για το οποίο έστελναν παραγγελιές τακτικά στην Κίνα. Όποιος άλλος ήθελε να δοκιμάσει αυτό το τσάι ζήταγε στο κατάστημα Τουΐνινγκς (Twinings) του Λονδίνου, το τσάι με το όνομα του Κόμη Γκρέι κι έτσι έμεινε γνωστό έως σήμερα αυτό το μίγμα τσαγιού. Η αρωματική ουσία αυτού του τσαγιού προέρχεται από το περγαμόντο. Το περγαμόντο είναι ποικιλία πορτοκαλιού και ο καρπός του είναι μικρός σαν αχλάδι. Από τις φλούδες του εξάγεται το λάδι περγαμόντο, το οποίο προστίθεται ως αρωματικό στο τσάι.

Το τσάι Lapacho. Το Lapacho λαμβάνεται από το φλοιό του δέντρου Lapacho των τροπικών δασών (Tabebuia avellanedeae, συνώνυμο: Tabebuia impetiginosa), από το οποίο μόνο ο εξωτερικός κόκκινος φλοιός χρησιμοποιείται στη διαδικασία παραγωγής. Ο φλοιός περιέχει πολυάριθμες τανίνες, οξέα και βιταμίνες. Το δέντρο δεν είναι απαραίτητο να κοπεί για αυτό το λόγο, αφού ο φλοιός αναπτύσσεται πάλι μέσα σε ένα έτος. Το δέντρο είναι εντελώς ασύνδετο με το κανονικό φυτό του τσαγιού.

Το  τσάι  Darjeeling.  Το  Darjeeling είναι μια τοποθεσία στο βόρειο μέρος της Ινδίας, στις πλαγιές των Ιμαλάϊων, όπου στις αρχές του 19ου αιώνα οι Άγγλοι άποικοι καθιέρωσαν συστηματικά τις μεγάλες φυτείες τσαγιού. Το Darjeeling αναπτύσσεται σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 600 έως 2000 μέτρα. Το δροσερό, υγρό κλίμα, το χώμα, οι βροχοπτώσεις και η κεκλιμένη έκταση, όλα αυτά συνδυάζονται ώστε να δώσουν στο Darjeeling τη μοναδική γεύση «μοσχοστάφυλου» και την έξοχη ευωδία του. Γενικά, η ποιότητα του τσαγιού Darjeeling χαρακτηρίζεται από την παρουσία σε υψηλότερο επίπεδο μονοτερπενίων, και διαφέρει σημαντικά από τα ινδικά τσάγια Assam και τα τσάγια του νότου σε αυτή την παράμετρο. Το τσάι Darjeeling ταξινομείται μεταξύ των λεπτότερων και ακριβότερων ποικιλιών στον κόσμο.

Το τσάι Oolong. Το Oolong είναι ένας παραδοσιακός κινεζικός τύπος τσαγιού κάπου με-ταξύ πράσινου και μαύρου. Ο όρος oolong σημαίνει «μαύρος δράκος» ή «μαύρο φίδι» στα κινέζικα. Διάφοροι μύθοι περιγράφουν την προέλευση αυτού του περίεργου ονόματος. Σε ένα μύθο, ο ιδιοκτήτης μιας φυτείας τσαγιού φοβήθηκε και απομακρύνθηκε από τα ξηραμένα φύλλα τσαγιού του, με την εμφάνιση ενός μαύρου φιδιού. Όταν επέστρεψε προσεκτικά αρκετές ημέρες αργότερα, τα φύλλα ήταν οξειδωμένα από τον ήλιο και έδωσαν έναν ευχάριστο προϊόν. Μια άλλη ιστορία λέει πως ένας άντρας που ονομαζόταν Wu Liang (που αλλοιώθηκε αργότερα σε Wu Long, ή Oolong), ανακάλυψε το τσάι oolong τυχαία, όταν αποσπάστηκε από ένα ελάφι μετά από μια σκληρή ημέρα μαζέματος τσαγιού και ώσπου να θυμηθεί το τσάι, αυτό είχε αρχίσει ήδη να οξειδώνεται. Άλλοι λένε ότι το τσάι καλείται oolong επειδή τα φύλλα μοιάζουν με μικρούς μαύρους δράκους που ξυπνούν όταν χύνεται καυτό νερό πάνω τους. Τα φύλλα τσαγιού oolong διακρίνονται, όταν είναι ξηρά, από τη μαύρη νηματοειδή εμφάνισή τους.

-Πηγές: www.iatronet.gr Εφημερίδα Daily Mail, «How green is your cuppa?»

http://www.food-info.net/gr/qa/tea.htm , «Όλα για τα βότανα για όλους», σελ. 370, εκδόσεις Ιριδα 2003

Όλοι οι οργανισμοί ανταλλάσσουν αέρια με το περιβάλλον. Ακόμη και η μονοκυτταρική αμοιβάδα παίρνει από το περιβάλλον οξυγόνο (Ο2) και αποδίδει διοξείδιο του άνθρακα (CΟ2) με την κυτταρική μεμβράνη. Γι’ αυτή τη διαδικασία -της ανταλλαγής αερίων- οι πολυκύτταροι ανώτεροι οργανισμοί, έχουν ανάγκη ειδικού αναπνευστικού μηχανισμού.

Το ανθρώπινο σώμα προμηθεύεται Ο2 και αποβάλλει CΟ2 με την αναπνοή. Το διάφραγμα και οι θωρακικοί μύες βοηθούν στη λειτουργία της αναπνοής, με το κέντρο της να βρίσκεται στον προμήκη μυελό. Η εσωτερική ή κυτταρική αναπνοή αναφέρεται στην ανταλλαγή των αερίων (Ο2-CΟ2) ανάμεσα στο αίμα και τα κύτταρα των ιστών, παράλληλα με την θρέψη των ιστών και την αποκομιδή άχρηστων ουσιών.

Μέρη του αναπνευστικού συστήματος είναι:

α) Η μύτη (ο ρινικός βλεννογόνος θερμαίνει, υγραίνει και καθαρίζει τον αέρα που κατευθύνεται στους πνεύμονες.

β) Ο φάρυγγας και η αμυγδαλή.

γ) Ο λάρυγγας και οι φωνητικές χορδές.

δ) Η τραχεία που διχάζεται σε 2 βρόγχους, δεξιό και αριστερό, ολοκληρώνοντας το αναπνευστικό (βρογχικό) δένδρο.

Τέλος, οι πνεύμονες, κύρια όργανα του αναπνευστικού συστήματος, με τον 3λοβο δεξιό λοβό και τον 2λοβο αριστερό πνεύμονα. Ο πνεύμονας αποτελείται από εκατομμύρια κυψελίδες, κυψελιδικούς σάκους, βρογχιόλια, βρόγχους.

Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος

Οι πνεύμονες είναι τα όργανα που εμβρυολογικά έχουν κοινή καταγωγή με το στομάχι, και τον γαστρεντερικό σωλήνα, και παράγονται από το ενδόδερμα, το οποίο συντελεί στο να υπάρχει μια στενή σχέση ανάμεσα σε αυτά τα δύο όργανα (και σε υγεία και σε ασθένεια). Έτσι, σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, οτιδήποτε μπορεί να βλάψει το ένα όργανο, βλάπτει και το άλλο. Αντίστοιχα, κάτι που μπορεί να καθαρίσει το στομάχι, έχει ευεργετική επίδραση και στους πνεύμονες και το αντίστροφο. Με τον τρόπο αυτό π.χ. ο εμετός (φυσικός ή τεχνητός) θα ανακουφίσει, όχι μόνο από τη συσσώρευση τοξινών στο στομάχι, αλλά ακόμη και από την υπερβολική παρουσία βλέννας στους πνεύμονες, και όλη την αναπνευστική οδό. Υπάρχει δηλαδή μια άμεση ανακούφιση αναπνευστικών προβλημάτων, όπως η βρογχίτιδα, το άσθμα, ο βήχας κ.α.

Για την εφαρμογή αυτής της τεχνικής του τεχνητού εμετού χρησιμοποιείται χλιαρό αλατόνερο ή αφέψημα βοτάνων: Λομπέλιας, Γλυκόριζας, Φασκόμηλου ή άλλων καταλλήλων βοτάνων, με ή χωρίς λίγη ποσότητα γάλακτος, με τις οδηγίες και τη βοήθεια ειδικού βοτανολόγου της AYURVEDA. (Απόσπασμα από το βιβλίο AYURVEDA του Α. Τσουρουκτσόγλου)

Οι πνεύμονες, κατά την Κ.Ι. (παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική), είναι το πιο YANG από τα 5 YIN (Zang) όργανα. Η ιδιότητά τους αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι βρίσκονται στην κορυφή του κορμιού και έρχονται σε επαφή με τον αέρα, και σε απευθείας επαφή με όποιο στοιχείο του εξωτερικού περιβάλλοντος π.χ. κρύο, υγρασία και ιοί. Εποχή του πνεύμονα, κατά την Κινέζικη Ιατρική, είναι το Φθινόπωρο. Άλλο συγγενές όργανο είναι το παχύ έντερο. Αυτή την περίοδο ο αναπνευστικός σωλήνας προσβάλλεται από αερογενείς λοιμώξεις, όπως οι ιοί (περίπου 80) του κοινού κρυολογήματος.

Το κρυολόγημα μπορεί να μεταδίδεται και στις παραρινικές κοιλότητες (ιγμορίτιδα). Το πύο που σχηματίζεται μέσα στα ιγμόρεια δύσκολα παροχετεύεται, γιατί το άνοιγμά τους στη ρινική κοιλότητα δεν είναι στο κατώτερο μέρος του, όπως ήταν πριν ο άνθρωπος αποκτήσει τη συνήθεια να περπατά όρθιος.

1. Ερεθισμένος λαιμός, βήχας, φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα

Στη λαρυγγίτιδα υπάρχει βραχνάδα που μπορεί να οφείλεται και στο κάπνισμα. Οι κυριότερες παθήσεις των πνευμόνων είναι: άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα (ΧΑΠ), εμφύσημα, πνευμονία, φυματίωση, καρκίνος. Από τις αναπνευστικές παθολογίες, προς το παρόν θα περιοριστούμε στις πιο συνηθισμένες, που αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τη χρήση βοτάνων, από το φαρμακείο της «παραδοσιακής βοτανοθεραπευτικής».

Έτσι, για το κρυολόγημα και το στομάχι που θεωρείται η νόσος της εποχής συνιστώνται:

• Βρασμένο λεμόνι με μέλι και λίγο σκόρδο (μπορούμε να προσθέσουμε λάδι μαύρου σησαμιού ή τζίντζερ – θερμαντικό).

• Επίσης, αλατόνερο – θαλασσόνερο (physiomer) στη μύτη, που εμποδίζει την ανάπτυξη των ιών, αλλά και γαργάρα με φασκόμηλο που ανακουφίζει το λαιμό και είναι καλό αντισηπτικό.

• Ακόμη, το φασκόμηλο αλλά και ο σαμπούκος (κουφοξυλιά) βοηθούν στην υποχώρηση του κρυολογήματος (εκχύλισμα φύλλων 20-25γρ. σε1 λίτρονερό).

• Πίνουμε 1-2 φλιτζάνια τσαγιού την ημέρα.

• Στη διατροφή, η κοτόσουπα (όχι το κρέας) με καγιέν (κόκκινο καυτερό πιπέρι), απελευθερώνει τη «μπουκωμένη» μύτη.

• Οι βιταμίνες C, E και ο Zn (ψευδάργυρος), είναι ιδανικά για λοιμώξεις, όπως επίσης και οι κάψουλες μουρουνέλαιου.

• Τα αιθέρια έλαια πεύκου, ευκαλύπτου και το οριγανέλαιο, βοηθούν στην αποδρομή του κρυολογήματος, ανακουφίζοντας συγχρόνως από τα συμπτώματα.

• Η κλινική φυτοθεραπεία προτείνει και Ανοσολογική διέγερση, (ενδυνάμωση και ενίσχυση του Ανοσοποιητικού Συστήματος με Echinacea (εχινάκεα), πρόπολη, και Ribes nigrum (φραγκοστάφυλλο).

• Η Βιοχημική Ομοιοπαθητική προτείνει άλατα: φωσφορικό σίδηρο και χλωριούχο κάλιο.

2) Βρογχίτιδα

Λοιμώξεις του βρογχικού δένδρου, φλεγμονώδεις με βήχα και απόχρεμψη (βλέννα). Μπορεί να είναι και επακόλουθο γρίπης. Η θεραπεία θα περιλαμβάνει ένα αντιφλεγμονώδες και ένα αντιλοιμώδες. Η γενικότερη και ειδικότερη παροχέτευση του οργανισμού (Drainage) είναι απαραίτητη (απόχρεμψη).

• Φυτά με αιθέρια έλαια (αντιφλεγμονώδη και αντιλοιμώδη) για το ανώτερο αναπνευστικό, Origanum v. (Ρίγανη), Citrus Lem. (Λεμόνια), Salvia off (Φασκόμηλο). Επίσης, για απαλλαγή μικροβίων Calentula off (Καλέντουλα).

• Για το κατώτερο αναπνευστικό Eucalyptus (Ευκάλυπτος), Thymus v. (Θυμάρι), και ακόμη Marrubium r. (Μαρούβιο).

• Σε περίπτωση βήχα συνιστώνται α) για ξηρό βήχα Drosera (Δροσέρα), β) για παραγωγικό β. Thymus v. Θυμάρι.

• Αλλά και η χρήση εκχυλισμάτων, μητρικών βαμμάτων (τ.μ.). που περιέχουν Althaea (Μολόχα), Inula h. (Ινούλα) αποσυμφορητικό για εμφύσημα και Salvia off (Φασκόμηλο), για εκκρίσεις υποκίτρινες, είναι βοηθητικά στην θεραπευτική αγωγή.

• Για τον βήχα η Λαϊκή Ιατρική συνιστά νερό και μέλι ή γλυκερίνη.

• Η Κινεζική παραδοσιακή Ιατρική, τζίντζερ, κανέλλα, γαρύφαλλο, από 5γρ. (αφέψημα).

Γενικά για τα προβλήματα του αναπνευστικού τα κυριότερα βότανα είναι:

α) Αντισηπτικά και αντιβιοτικά: το σκόρδο (Allium Sativum).

β) Αποχρεμπτικά: Η Iνούλα (Inula helenicum), Thymus v. (Θυμάρι).

γ) Μαλακτικά: Η Αλθαία (Althaea officinales).

δ) Σπασμολυτικό: Το Αγριομάραθο (Ammni vishaga) και βρογχοδιασταλτικό το Βήχιο (Tussilago farfara). Η χρήση του Tussilago ελέγχεται τελευταία, παρά την μακρόχρονη παραδοσιακή του χρήση.

• Συνιστάται επίσης έγχυμα από 3 βότανα π.χ. Αλθαία, Θυμάρι, Ινούλα, 1 κουταλιά της σούπας σε 1 ποτήρι βραστό νερό.

• Για λαρυγγίτιδα έγχυμα από 1 κουταλιά της σούπας Αλθαία, Χαμομήλι, Τίλιο, σε 1 ποτήρι ζεστό νερό.

* Καμία οδηγία παραδοσιακής χρήσης βοτάνων, δεν υποκαθιστά την ιατρική αγωγή. * Ενημερώνεσθε για τις πιθανές παρενέργειες των βοτάνων, από ειδικό βοτανολόγο  σύμβουλο. * Να ενημερώνεται ο θεράπων ιατρός.

-Νικόλαος Σαμαρίδης, Βοτανολόγος Α.Π.Θ, nsamaridis@in.gr, 6944 899 999

Για κάθε ασθένεια υπάρχει ένα φυτό που τη θεραπεύει. ΠΑΡΑΚΕΛΣΟΣ

Παραδοσιακά βότανα της ελληνικής χλωρίδας με θεραπευτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες (λαϊκή ιατρική)

Μια φυσιοδιφική έρευνα του βοτανολόγου Α.Π.Θ. Ν. Σαμαρίδη. (Αφιερωμένη στον πάσχοντα καρκινοπαθή και στους ερευνητές του καρκίνου)

ΠΑΡΑΔΟΣΗ: Άγραφη – προφορική παράδοση που διατηρήθηκε από γενιά σε γενιά, από τα αρχαία χρόνια (παλαιό – νεολιθική εποχή), μαζί με ήθη – έθιμα και λαϊκά γνωμικά (με σοφία).

Η παράδοση αποτελεί πηγή γνώσης, δίνει για όλα τα προβλήματα λύσεις, ποικίλες απλοϊκές, ενώ η επιστήμη ερμηνεύει τα ευρήματα της παράδοσης, π.χ. την θεραπευτική ικανότητα ενός φυτού (βοτάνου).

ΒΟΤΑΝΗ: η πάσα ιαματική πόα.

Η βοτάνη του Ομήρου σήμαινε τα χόρτα του λιβαδιού. Ο λαός στην Κρήτη, βοτάνη εννοεί φάρμακο ιαματικό, σαν τροφή, τσάι, ή γιατρικό.

Παραδοσιακά βότανα κ.ν. γιατροσόφια, είναι τα φυτά που χρησιμοποιούνται ως ιαματικά από την Λαϊκή Ιατρική σε διάφορες μορφές (ροφήματα, αλοιφές κ.λ.π.). Θεραπεύουν χωρίς φαρμακολογικές αποδείξεις. (π.χ. ρόφημα τίλιου, ως ηρεμιστικό). Σε αντίθεση με τα ορθολογιστικά φυτικά φάρμακα σε μορφή (βάμματα, γλυκερινικά σκευάσματα) με αποδεδειγμένες θεραπευτικές ιδιότητες που με συγκεκριμένες οδηγίες ιατρού ή συμβούλου βοτανοθεραπευτού, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ανακούφιση χρονίων καταστάσεων, π.χ. Ginkgo biloba για μικρό – κυκλοφορικό σύστημα και υποβοήθηση της μνήμης.

ΛΑΪΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ: Μια πρακτική Ιατρική που δεν στηρίζεται στην υπόθεση και στο πείραμα (επιστήμη), αλλά στην παρακαταθήκη της παράδοσης. Προσεγγίζει την ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΑΣ ανάμεσα στον Άνθρωπο και στα βασίλεια της Φύσης. «Όταν κάποιος τρώει και δεν χωνεύει, να βράσει ρίγανη με κρασί, να πιει, και διορθώνεται», κ.ν. γιατροσόφι.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΛΩΡΙΔΑ: Από τις πλουσιότερες στον πλανήτη. Έχει 5.000 φυτικά είδη εκ των οποίων τα 1.000 είναι ενδημικά (φύονται μόνον στην Ελλάδα). Η χλωρίδα της Κρήτης, η πυκνότερη στην Ευρώπη, αντιστοιχεί σε αριθμό φυτών, εκείνης της Μ. Βρετανίας. Έχει 2.078 είδη φυτικά.

Τα τελευταία χρόνια το ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ αποκτά μεγαλύτερη σημασία για τον άνθρωπο. Αυτό οφείλεται στην επιδημία του AIDS, στην διάδοση της γρίπης, αλλεργιών, λοιμώξεων, αυτοάνοσων παθήσεων και ΚΑΡΚΙΝΟΥ.

Τα βότανα ενεργοποιούν την ΑΝΟΣΙΑ, λειτουργούν ως ρυθμιστές στις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού, ήτοι την ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ που ρυθμίζει την θερμοκρασία σώματος, πίεση, οξεοβασική ισορροπία, ρυθμό αναπνοής, παλμούς καρδιάς, εκκρίσεις αδένων κ.α.), δηλαδή την αυτορρύθμιση και αυτοθεραπεία του.

Όλοι οι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν τα θεραπευτικά φυτά σαν βάση της Ιαματικής τους και οι παραδοσιακές γνώσεις χρήσεως των βοτάνων επιβεβαιώνονται από την σύγχρονη κλινική φυτοθεραπεία. Τα φυτά χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου εδώ και 3.500 χρόνια.

Μέχρι τη δεκαετία του 1930 ποσοστό περίπου 90% των φαρμάκων με ή χωρίς ιατρική συνταγή είχαν προέλευση από βότανα. Αλλά και το 30% περίπου των φαρμάκων της συμβατικής ιατρικής (που υποβάθμισε την βοτανοθεραπευτική) προέρχεται από τα φυτά, π.χ. ασπιρίνη από Ιτιά (φλοιό) Salix alha. Φάρμακα όπως B- Solamarin από Σολανό το γλυκόπικρο (Sonanum dulcamara), Cynaropicrin από Cynara scolumys – Αγκινάρα πικρή). Taxol από Taxus bacata (μικρό έλατο) για θεραπεία Ca μαστού, 8- Deoxylactumin από Cichorium indybus (πικροράδικο) κ.α.

…πικρή γεύση

Οι πρωτόγονοι λαοί πίστευαν ότι η πικράδα έδινε δύναμη και ότι μπορούσαν να θεραπευτούν από μια ασθένεια πίνοντας ένα πικρό ποτό. «Ό, τι είναι πικρό στο στόμα, είναι γλυκό στο σώμα», λέει μια λαϊκή παροιμία.

Στη Βοτανοθεραπευτική τα πικρά φυτά τα θεωρούσαν σαν ιδιαιτέρως αποτελεσματικά. Π.χ. το Κενταύριο στη Γερμανία.

Φυσιολογικά η πικράδα δημιουργεί ένα ερέθισμα στον οργανισμό, και αυτό έχει σαν επακόλουθο να λειτουργήσουν οι αδένες και να παράγουν υγρά. Π.χ. Ένα πικρό ποτό είναι ορεκτικό, δηλαδή ανοίγει την όρεξη και την πέψη, ενώ πολύ πικράδα κόβει την όρεξη.

Οι πικρές δραστικές ουσίες είναι χημικώς τερπενικές λακτόνες. Π.χ. στο κιχώριο λακτουκίνη και λακτουπικρίνη, στην αψινθία – αψινθίνη. Το πιο πικρό βότανο είναι η κίτρινη γεντιανή – Gentiana lutea, περιέχει γεντιοπικρίνη και αμαρογεντίνη.

Η αντίδραση έναντι των πικρών ουσιών διαφέρει ανάλογα με το άτομο, και εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του ατόμου.

Η δράση των πικρών φυτών είναι πεπτική (στομαχική, ορεκτική), διουρητική και τονωτική. Ορισμένα πικρά φυτά επίσης επιδρούν στο ήπαρ ενεργοποιώντας την έκκριση χολής (χολεραιτική ενέργεια) και τη ροή (χολαγωγή). Έρευνα του Πανεπιστημίου του Yale (USA) πιστοποιεί ότι όσοι απεχθάνονται οτιδήποτε πικρίζει, έχουν την τάση να καταναλώνουν τροφές που ενισχύουν την εμφάνιση καρκίνου (ειδικά γευστικά, οι υπέρ – ευαίσθητοι).

Καταναλώνετε πικρά λαχανικά, πχ. αγκινάρα, μπρόκολο, σπανάκι, πικροράδικο (σταμναγκάθι) κ.α.

ΔΡΟΓΗ: είναι το μέρος του φυτού που χρησιμοποιείται αυτούσιο ως φάρμακο ή ως πηγή, για παρασκευή φαρμάκου.

Η παραδοσιακή φυτοθεραπεία ήταν η βάση για παρασκευή και χρήση συνθετικών φαρμάκων (αντιγραφή των χημικών ουσιών του φυτού). Οι ερευνητές επιστήμονες, (εθνο – φαρμακολόγοι) αντλούν τα αρχικά δραστικά από την φύση για παρασκευή φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων. Αλλά τα βότανα έχουν θεραπευτική δύναμη και ως απλά εκχυλίσματα ή αφεψήματα, π.χ. ρίζα αλθαίας χρησιμοποιείται ως μαλακτικό για τον βήχα. Η Echinacea (ως βάμμα) έχει αντι – ιογόνες, αντι – μυκητιακές και αντι – μικροβιακές ιδιότητες.

Τα περισσότερα βότανα αυτής της εργασίας (με αντικαρκινικές ιδιότητες) έχουν πικρά γεύση και παράλληλα είναι τοξικά (σε ελάχιστες δόσεις ή μεγαλύτερες).

Στην κατηγορία των τοξικών φυτών κατατάσσονται όλα τα φυτικά είδη που είναι τοξικά για τον άνθρωπο και τα βόσκοντα ζώα.

Στην Κρήτη αφθονούν πολλά τέτοια είδη φυτών (δηλητηριώδη) και τα λένε ψακωτάρια (ψακί = δηλητήριο).

Τα τοξικά φυτά παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις τοξικότητας, αναλόγως της περιόδου βλαστήσεως, της ηλικίας τους, της πυκνότητας των χυμών τους, καθώς και του τμήματος του φυτού. Μεταξύ των τοξικών φυτών της ελληνικής χλωρίδας, περιλαμβάνονται τα είδη Aristolochia clematis, Arum maculatum, Conium maculatum, Dracungulus vulgaris, Datura stramonium, Hyoscyamus niger, Oxalis pes – caprae, Solanum dulcamara.

Η τοξική ενέργεια των παραπάνω φυτών, οφείλεται σε χημικές ενώσεις, π.χ. αλκαλοειδή, γλυκοζίτες, τοξαλβουμίνες, πικρικές ενώσεις, τοξικά στοιχεία κ.α.

Φυτά της ελληνικής χλωρίδας, χρησιμοποιηθέντα στη θεραπεία κακοήθων όγκων (καρκίνων), από την ελληνική προϊστορία μέχρι σήμερα.

Γιατροσοφικές περιγραφές: Όγκοι (καλοήθεις και κακοήθεις), για εξωτερικούς όγκους, νεοπλασίες και έλκη, χρησιμοποιούνταν καταπλάσματα με φρέσκα φύλλα Πεντάνευρου (Plantago), τακτικά και συνεχή επιθέματα με αποτελέσματα σε 10 – 14 ημέρες.

Αποτελεσματικός είναι και ο φρέσκος χυμός φύλλων Οξαλίδας (Oxalis). Κάνουμε εντριβές στην προσβεβλημένη περιοχή. Επίσης, τσάι (αφέψημα) Ιππουρίδας, Καλέντουλας, Τσουκνίδας και Αχίλλειας, βοηθούν θεραπευτικά σε νεοπλασίες.

Βότανα για καθαρισμό του λεμφικού συστήματος (όταν ο όγκος διασπάται κατά τη θεραπεία απελευθερώνοντας τοξίνες. Π.χ. Συνδυασμός φύλλων Trifolium, Arctium, Lappa, Echinacea.

Αλλά και για τόνωση του ήπατος βοηθούν π.χ. Taraxacum, Centaurium, Callium. Επίσης η χορήγηση αντιοξειδωτικών βοηθά. Π.χ. βιταμίνες A, C, E και ιχνοστοιχεία Se, Zn.

Περιγραφή βότανων

ΑΡΙΣΤΟΛΟΧΙΑ (Aristolochia) είδη longa (μακρά) rodonda (η στρογγυλή).

Είναι γνωστή σ’ όλη την ΕΛΛΑΔΑ με τα ονόματα Δρακόριζα (Κυκλάδες), Λεμονόχαρτο (Κέρκυρα), Αμπελοκλαδόριζα (Πελοπόννησο – Κεφαλονιά). Φύεται παντού (σε φράκτες), έχει μυρωδιά έντονη (καμφορά). Γεύση φύλλων βολβών ρίζας: είναι πολύ ΠΙΚΡΗ (τοξική).

Τα φύλλα της Αριστολοχίας σταματούν το αίμα της πληγής και τη γιατρεύουν. Αυξάνει την φαγοκυτταρική ικανότητα των λευκών αιμοσφαιρίων βοηθούν στη επούλωση πληγών και ελκών. Λέγεται ότι ο Παιήων (Θεός Απόλλων) γιάτρεψε τον Άδη που τραυμάτισε ο Αμφιτρύων με φύλλα Αριστολοχίας (Ιλιάς Ε 402).

«Τω δε επί Παιήων οδυνηρά τα φάρμακα πασσών ηκεσάτ»

ηκεσάτ’ από το ακέω = θεραπεύω – εξού φαρμακο

Ακεσώ (κόρη του Ασκληπιού)

Την Αριστολοχία εμεταχειρίζοντο αι Μαίαι ως ευτόκιο εξ’ ου και το όνομα αριστη – λοχία. Ο Ιπποκράτης το εμεταχειρίζετο ως παυσίπονο.

Ο Γαληνός αλλά και ο Κρατεύας ο Ριζοτόμος την χρησιμοποίησαν για τη θεραπεία του καρκίνου του δέρματος, της ρινός, των χειλέων.

Όλα τα είδη Αριστολοχίας είναι τοξικά φυτά.

Έχει θεραπευτικές ιδιότητες είναι αιμοστατική, επουλώνει τα καρκινώματα του δέρματος (αντιβιοτική δράση) αναστέλλει την ανάπτυξη των κακοήθων όγκων in vitro, μειώνει τους πόνους.

Ερεθίζει κατά τον ιατρό Ι. Σταυρόπουλο το ΔΙΚΤΥΟ – ΕΝΔΟΘΗΛΙΑΚΟ (Λεμφικό) σύστημα.

Το κύριο συστατικό της είναι το ΑΡΙΣΤΟΛΟΧΙΚΟ ΟΞΥ.

Ο ιατροδιδάσκαλος ΠΥΡΡΟΣ 19ο αι. χορηγούσε Αριστολοχία σε λευχαιμία και όγκους του λεμφικού συστήματος.

DIARUM κ.ν. ατεκνόχορτο: προκαλεί στείρωση στα ζώα και ανθρώπους.

Συγγενή είδη: Δρακούκουλος (Dranguculus) κ.ν. φιδόχορτο. Δρακοντιά – (Arum manulatum) κ.ν. Δρακοντιά, Άρον. Είναι δηλητηριώδη λίαν τοξική – δραστική ουσία Αροϊνη. Γνωστό από την Αρχαιότητα ως Δρακόντιον (Διοσκουρίδης) που φύονται σε απόσκια μέρη. Έχουν βαρεία μυρωδιά.

Τα arum και Dranguculus (κόνδυλοι) υπό μορφή κόνεων εχρησιμοποιούντο στην ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ για πασπάλισμα στη θεραπεία εξελκωμένων καρκίνων του καλυπτηρίου συστήματος (Δέρμα).

«(Ο δε καρπός ισχυρότερος ου φύλλων μόνον αλλά και ρίζες εστιν ώστε και καρκίνους και πολύποδες έκτηκεν πεπίστευται (Γαληνός) ΧΙ σελ. 865).»

Το 1960 χορηγήθηκε από τον ιατρό Ι. Σταυρόπουλο εκχύλισμα φυτού ως καταπότιο αναμεμειγμένο με μέλι σε πρωτοπαθή καρκίνο γεννητικών οργάνων (ανεγχειρητό περιστατικό).

Παρετηρήθησαν: αισθητή ελάττωση των πόνων, αύξηση της ορέξεως και παράταση της ζωής του ασθενούς.

ΚΟΛΧΙΚΟΝ (COLCHICUM) Αγριόκρινος κ.ν. χιονίστρα ή σπασόχορτο.

Τοξικό και δηλητηριώδες λόγω της κολχικίνης. (αλκαλοειδές) Colchicum aytomnale. Κολχικό το φθινοπωρινό. Ο βολβός έχει αηδή οσμή.

Ο Διοσκουρίδης 1ος αι. μ.Χ. το συνιστά ως παυσίπονο, και στα καρκινώματα (φύματα) υπό μορφή καταπλασμάτων.

Η Λαϊκή θεραπευτική συνεχίζει τις θεραπευτικές ενδείξεις, των Διοσκουρίδη – Γαληνού επί εξελκωμένων καρκίνων και σκληρών καρκίνων του μαστού.

Η Κολχικίνη εχρησιμοποιήθη ως (ιατρικό) φάρμακο:

1. αντιαρθριτικό, αντιφλεγμονώδες, κατά του ΟΥΡΙΚΟΥ ΟΞΕΩΣ (ποδάγρας)

2. Σαν κυτταροστατικό στη θεραπεία του καρκίνου και της λευχαιμίας.

Στη δεκαετία του 1960 χρησιμοποιήθηκε για θεραπεία κακοηθών όγκων και της λευχαιμίας (σαν βοηθητικό μέσο υποστηρίξεως της θεραπείας δι’ ακτινοβολιών (κοβαλτίου – ραδίου) και θεραπείας αζωθυ περί του (Endoxan).

ΚΩΝΕΙΟΝ – CONIUM Maculatum κώνειο το στικτόν. Μαγκούτα.

Έχει οσμή αηδή (βρωμόχορτο). Φύεται παντού (σκουπιδαριά). Έχει γεύση πικρά, φαρμακερή. Είναι ΤΟΞΙΚΟΝ (ρίζα και σπέρμα).

Στη ΚΕΑ (Τζιά) εχρησιμοποιείτο για ευθανασία υπερηλίκων και ανιάτων πασχόντων.

Με το κώνειο εθανάτωσε η Αθηναϊκή Δημοκρατία το 398 π.Χ. τον Σωκράτη. Στην Αρχαιότητα ήταν γνωστό σαν φυτό να θεραπεύει αλλά και να σκοτώνει. Χρησιμοποιήθηκε θεραπευτικώς ως παυσίπονο, αντινευραλγικό, αντισπασμωδικό ως καταπλάσματα σε εξελκωμένους καρκίνους, σκίρους καρκίνους κ.α.

Περιέχει το αλκαλοειδές (κωδείνη) ελαιώδες, καυστική, δηλητήριο του Ν.Σ.(Νευρικού συστήματος, παράλυση) που χρησιμεύει στους πόνους του Ca.

Μη δηλητηριώδη, μη τοξικά φυτά με αντι- νεοπλασματικές ιδιότητες

ΓΑΛΙΟ (GALIUM aparine) κ.ν. κολλιτσίδα.

Φυτρώνει παντού. Κολλάει στα διπλανά φυτά και στα ρούχα. Άοσμο αλλά έχει γεύση υπόπικρη.

Το αφέψημα του Γαλίου αποτοξινώνει το ήπαρ, το πάγκρεας, την σπλήνα, τα νεφρά.

Βοηθά σε καρκίνο του λεμφικού συστήματος (ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ) Δράσεις: λεμφωτονικό, διουρητικό, τονωτικό αντινεοπλασματικό, αντιφλεγμονώδες Συστατικά: γλυκοσίδιο, κιτρικό οξύ κ.α.

-Σε καρκίνο γλώσσας, λάρυγγα χρησιμεύουν οι στοματικές πλύσεις.

-Σε καρκίνο του δέρματος (φρέσκος χυμός Γαλίου) και αλοιφή καλέντουλας.

-Πρέπει να συνοδεύεται από αιμοκαθαρτικό τσάϊ από Αχίλλεια, Καλέντουλα, Τσουκνίδα.

ΛΑΔΑΝΙΑ (Cistus cretica) κ.ν. αγκίσαρος. Ενδημικό φυτό της Κρήτης.

Παράγει ρητίνη – το λάδανο χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων ως αλοιφή και ως θυμίαμα. (Άγιο μύρο).

Στην ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ κατά τον καθηγητή Φαρμακευτικής Τεχνολογίας Παν/μίου Αθηνών Κων. Δεμέτσο χρησιμοποιόνταν σε καρκίνους, κακοήθη σαρκώματα και όγκους του πρωκτού, και σε μορφή ελαίου σε όγκους της μήτρας και ρινικούς πολύποδες. Έχει εξαιρετική αντι – μικροβιακή αντισηπτική δράση.

Σήμερα γίνονται πειράματα για αντι – νεοπλασματικές ιδιότητες με δραστικές ουσίες του φυτού in vitro (στο εργαστήριο).

ΚΡΟΚΟΣ (CROCUS SATIVUS) κ.ν. κρόκος. Γνωστό και ως (Ζαφράν = κίτρινο, Αραβικά)

Στο εμπόριο βρίσκουμε κόκκινους κρόκους (Red saffron) από τα κόκκινα στίγματα που θεωρούνται τονωτικά, ορεκτικά, εμμηναγωγικά και αρωματικά.

Θεωρείται το πολυτιμότερο και ακριβότερο καρύκευμα στο κόσμο. Εκχυλίσματα του φυτού θεωρούνται ότι έχουν κάποιες αντικαρκινικές ιδιότητες. Σε μεγάλες δόσεις (μερικά γραμμάρια) είναι τοξικό. (προσοχή)

Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε για επούλωση τραυμάτων.

Η αντικαρκινική δράση του κρόκου κατά τον Καθηγητή Χημείας Αν Γεωπονικής Αθηνών Πολυσίου οφείλεται στα ρετινοειδή και καροτινοειδή.

Τα ίδια αποτελέσματα και τις ιδιότητες του κρόκου ως αντιοξειδωτικό, αντιθρομβωτικό και αντικαρκινικό έχουμε από Α.Π.Θ. όπου ο Καθηγητής ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Μ. Ζαχαρίας Σινάκης σε έρευνες στο ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ διεπίστωσε ότι εκχύλισμα του κρόκου έχει δράση παρόμοια με της χημειοθεραπείας (χωρίς τις παρενέργειές της).

Η σαφρανόλη και η πικρο – κροκίνη είναι 2 ουσίες του κρόκου που μελετώνται.

ΙΞΟΣ – VISCUM ALBUM κ.ν. γκί. Αειθαλές παρασιτικό (επίφυτο). Μεγαλώνει πάνω σε φυλλοβόλα δένδρα (μηλιές), κωνοφόρα και δρύς.

Άνθη κιτρινωπά, φύλλα κιτρινοπράσινα δερματοειδή, καρποί λευκά μούρα. Οι Δρυίδες το θεωρούσαν ιερό φυτό, πανάκεια για κάθε ασθένεια Δρόγη οι νεαροί φυλλοφόροι κλάδοι.

Οι καρποί του είναι τοξικοί δηλητηριώδεις (Ο Ιπποκράτης το εχρησιμοποίησε για την επιληψία). Ο Ίξος ευεργετεί όλο το αδενικό σύστημα, βοηθά και τον μεταβολισμό.

Πρόσφατα ο Ίξος χρησιμοποιείται στην Ιατρική για την αντιμετώπιση του καρκίνου (χρήση παρασκευασμάτων από αποστάγματα των μούρων εσκαντόρ σε ενέσιμη μορφή και είναι αντικείμενο ερευνών.

Τα αποτελέσματά του είναι μείωση των όγκων, παράταση της ΖΩΗΣ, βελτίωση της κατάστασης του καρκινοπαθούς.

Συστατικά του Ίξου: Γλυκοπρωτείνες, βισκοτοξίνες (αντικαρκινική δράση).

TABEBUIA Tabebuia avellanedue. ΛΑΠΑΧΟ (ισπανικά), Pau d’arco (Πορτογαλέζικα).

Στην Ν. Αμερική, ο φλοιός του δένδρου ΛΑΠΑΧΟ ήταν πολύτιμος εδώ και αιώνες στην παραδοσιακή βοτανολογική Ιατρική.

Συμμετέχει σημαντικά στη θεραπεία καρκίνου και λευχαιμίας. Οι Ίνκας το χρησιμοποιούσαν ως πανάκεια για επούλωση πληγών, πυρετό, δείγματα φιδιών, καρκίνου.

Δρόγη είναι ο αποξηραμένος εσωτερικός φλοιός με σημαντικές αντιβιοτικές ιδιότητες, διεγείρει το ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, τονωτικό, αντιογκικό.

Ενεργά συστατικά πολλά: Ινδόλες, Αλκαλοειδή, αλλά κύριο η Λαπαχόλη ανακόπτει την αύξηση των κυττάρων του όγκου, εμποδίζοντας να μεταβολίσουν το Ο2 άρα έχουμε έλεγχο της ανάπτυξης των όγκων.

Η αντικαρκινική δράση του φυτού επιβεβαιώνεται από έρευνα που άρχισε στη ΒΡΑΖΙΛΙΑ (το 1960) και έδειξε ότι ο φλοιός βοηθά στη θεραπεία του καρκίνου και της λευχαιμίας.

Το ΛΑΠΑΧΟ ελαττώνει την πίεση του αίματος και ελέγχει τις συνέπειες του διαβήτη. Το φυτό χρήζει περαιτέρω έρευνας για αξιοποίηση της φαρμακευτικής θεραπευτικής αξίας.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Καμμία χρήση βοτάνων δεν υποκαθιστά την Ιατρική Θεραπευτική αγωγή. Ενημερωθείτε για τις δράσεις αλλά και τις παρενέργειες των βοτάνων κυρίως τοξικών από ειδικό σύμβουλο βοτανολόγο. Σε περίπτωση πρόθεσης χρήσης βοτάνων συμπληρωματικά να ενημερώνεται και να εγκρίνει ο θεράπων ιατρός.

-Σαμαρίδης Νικόλαος, Βοτανολόγος Α.Π.Θ., nsamaridis@in.gr, 6944.899.999

Πηγές: 1. Σταυρόπουλος ιατρός 1960. 2. Εναλλακτικές θεραπείες καρκίνου εκδ. ΑΛΚΥΩΝ. 3. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΘΝΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ. 4. Συστηματική βοτανική Γ. Σαρλή καθηγητή Γεωπονικής.

Η εργασία παρουσιάσθηκε στην Ε’ Αμφικτυωνία Επιστημών Υγείας.

Δυο πρόσφατες έρευνες μέτρησαν τις δυνατότητες του πράσινου τσαγιού σε σχέση με την καταπολέμηση της ακμής και τα αποτελέσματά τους δίνουν ελπίδες σε όσους αναζητούν μια εναλλακτική θεραπεία για αυτό το δερματολογικό πρόβλημα. Τα ευρήματα των μελετών δείχνουν ότι όταν εφαρμοστεί στην προσβεβλημένη περιοχή, το πράσινο τσάι μπορεί να μειώσει την παραγωγή σμήγματος, τη φλεγμονή και την ανάπτυξη βακτηριδίων στο ακνεϊκό δέρμα, λόγω ενός αντιοξειδωτικού που περιέχεται σε αυτό.

Η πιο πρόσφατη από τις μελέτες δημοσιεύτηκε στο Journal of Investigative Dermatology και πραγματοποιήθηκε στη Νότια Κορέα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε κουνέλια και έδειξε ότι το αντιοξειδωτικό του πράσινου τσαγιού EGCG μείωσε την παραγωγή σμήγματος και καταπολέμησε τις φλεγμονές.

Η δεύτερη μελέτη που πραγματοποιήθηκε, επίσης, στη Νότια Κορέα και δημοσιεύθηκε στο Journal of Investigative Dermatology. Σε αυτή την έρευνα μελετήθηκε η επίδραση του EGCG σε ανθρώπους και έδειξε ότι καταπολεμήθηκαν επαρκώς και με ασφάλεια οι τρεις πρωταρχικές αιτίες της ακμής: τα βακτήρια της ακμής, η υπερπαραγωγή σμήγματος και η φλεγμονή.

Μετά από τις έρευνές αυτές και άλλες που έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν, ίσως να μην αργήσουμε να δούμε το πράσινο τσάι να γίνεται ένα από τα πιο βασικά συστατικά σε θεραπείες κατά της ακμής.